Bàn tay kỳ diệu của Leonardo da Vinci
Hàng năm, hàng ngàn người yêu nghệ thuật đổ về Santa Maria delle Grazie (Nhà thờ Đức Mẹ Ân Sủng) ở Milan, Ý, để chiêm ngưỡng bức tranh "Bữa Tiệc Ly" của Leonardo da Vinci. Đây là một bức tranh tường khổng lồ, cao khoảng 4,5 mét và rộng 9 mét. Đó là một đặc ân hiếm có để được chiêm ngưỡng tác phẩm của một nhân vật quan trọng như vậy của thời kỳ Phục hưng.
Đáng buồn thay, chỉ còn lại khoảng 20% kiệt tác của Leonardo. Thật là một điều kỳ diệu khi bức tranh vẫn tồn tại, vì nó được vẽ bằng một chất liệu mới và tương đối chưa được nghiên cứu kỹ lưỡng vào thời điểm đó (dầu trộn với tempera trên một lớp thạch cao) và bị tàn phá bởi ảnh hưởng của chiến tranh và thời gian. Bức tranh tường này hẳn đã như thế nào khi Leonardo lần đầu tiên vẽ nó?
Trên thực tế, cũng thật là một điều kỳ diệu khi Leonardo trở thành một nghệ sĩ tài ba và thiên tài đa tài như vậy. Ông là con trai của một công chứng viên pháp lý nổi tiếng tên là Messer Piero Fruosino di Antonio da Vinci và một cô gái nông dân tên là Caterina di Meo Lippi. Piero không thể cưới cô gái vì địa vị xã hội của mình; do đó Leonardo không có được họ đầy đủ của mình. Ông được gọi là Leonardo di ser Piero da Vinci. (Da Vinci đơn giản có nghĩa là "của Vinci", nơi sinh của ông.)
Nếu ông có được họ của cha mình, Fruosino, ông sẽ được kỳ vọng sẽ nối nghiệp cha mình. Tuy nhiên, chàng trai trẻ nhạy cảm và tinh ý đã được tự do trở thành học trò của Andrea del Verrocchio, một họa sĩ và nhà điêu khắc người Florentine.
Trong thời gian học việc với Verrocchio, Leonardo được phép vẽ một trong những thiên thần trong tác phẩm "Phép rửa cho Chúa Kitô". Thiên thần ở bên trái rõ ràng cho thấy nét vẽ của Leonardo. Có một truyền thuyết, mặc dù không có căn cứ, rằng khi Verrocchio nhìn thấy thiên thần của Leonardo, ông đã đặt bút vẽ xuống và không bao giờ vẽ nữa. Điều rõ ràng là Leonardo là bậc thầy của kỹ thuật pha trộn mượt mà (sfumato) mà từ đó về sau sẽ luôn nhận ra tác phẩm của ông.
Bữa Tiệc Ly (Bữa tối cuối cùng) tại Milan
Năm 1482, Leonardo đến Milan, tìm kiếm sự bảo trợ của Ludivico il Moro, Công tước xứ Milan. Năm 1492, ông được ủy thác vẽ bức "Bữa Tiệc Ly" trên tường của phòng ăn tu viện Santa Maria delle Grazie. Là một chủ đề phổ biến, Bữa Tiệc Ly của Chúa Kitô thường được yêu cầu làm bức tranh trong bối cảnh như vậy.
Thông thường, họa sĩ sẽ tập trung vào việc cử hành Bí tích Thánh Thể. Tuy nhiên, Leonardo đã chọn miêu tả khoảnh khắc ngay sau khi Chúa Giêsu tuyên bố, "Một trong các con sẽ phản bội Thầy" (từ Giăng 13:21). Ông đã nắm bắt một cách tài tình sự căng thẳng của khoảnh khắc trong cử chỉ của các tông đồ. Trong quá trình tạo ra tác phẩm vĩ đại này, đôi khi ông vẽ từ sáng đến tối, thậm chí không dừng lại để ăn. Ông đã lao động lâu dài và chăm chỉ để nắm bắt khuôn mặt của Chúa Kitô và Judas.
Cuối cùng, ông đã tạo ra một kiệt tác. Bức tranh được hoàn thành vào năm 1498. Đáng buồn thay, nền móng mà Leonardo đã chọn cho bức tranh của mình - gesso (lớp sơn lót bên dưới) trên thạch cao - hóa ra lại không ổn định theo thời gian. Chỉ 10 năm sau khi bức tranh được hoàn thành, người ta đã thấy rõ nó đang xuống cấp. Một cánh cửa đã được cắt ngang qua bức tranh vào năm 1652, lấy đi đôi chân của Chúa Giêsu.
Năm 1796, quân đội cách mạng Pháp sử dụng căn phòng làm chuồng ngựa. Bức tranh hầu như không sống sót sau vụ đánh bom của quân Đồng minh vào năm 1943, được bảo vệ bởi những bao cát. Đến những năm 1970, một số khu vực của bức tranh được coi là không thể phục hồi. Một dự án phục chế kéo dài 21 năm, hoàn thành vào năm 1999, đã được thực hiện để cứu những gì còn sót lại, chỉ là một phần nhỏ của bức tranh gốc.
Bức tranh Tongerlo
Tuy nhiên, chính tại đây, lịch sử đã có một bước ngoặt thú vị. Leonardo, với sự hỗ trợ rất nhiều từ các học trò của mình, đã tạo ra một bản sao kích thước thật của bức tranh gốc “Bữa Tiệc Ly” trên vải. Câu chuyện về bức tranh thứ hai bắt đầu vào tháng 7 năm 1499, khi vua Louis XII mới lên ngôi của Pháp xâm lược Milan. Khi ông đi tham quan các kỳ quan của thành phố, ông đã bị ấn tượng bởi bức tranh của Leonardo.
Là một vị vua chinh phục, ông muốn mang bức tranh về Pháp. Ông đã tìm kiếm các kiến trúc sư và thợ thủ công để tạo ra một cách đóng hộp bức tường (có bức tranh trên đó) và chuyển toàn bộ kho báu bằng xe ngựa. Dự án của nhà vua đã thất bại, vì quá tốn kém chưa kể là không thể thực hiện được, do tình trạng của bức tường.
Louis XII không nản lòng. Nếu ông không thể mang bức tranh tường về cùng, ông sẽ tìm họa sĩ đã vẽ nó và yêu cầu ông tạo một bản sao. Một bức thư của nhà vua, đề ngày tháng 1 năm 1507, đã nói với các quan chức cấp cao của quê hương Florence của da Vinci, "Chúng tôi cần Leonardo da Vinci." Rất có thể là công việc trên bức tranh thứ hai của “Bữa Tiệc Ly” được chỉ đạo bởi Andrea Solari, người đã làm việc trong xưởng vẽ của da Vinci.
Nhiều màu sắc và chi tiết, nay đã mất từ bức tranh ở Milan, sắc nét và rõ ràng trên bức tranh Tongerlo. Nó không được biết đến rộng rãi cho đến khi Jean-Pierre Isbouts và Christopher Heath Brown nghiên cứu cho cuốn sách năm 2017 của họ "The Young Leonardo: The Evolution of a Revolutionary Artist, 1472–1499" (Leonardo trẻ: Sự tiến hóa của một nghệ sĩ cách mạng, 1472–1499). Các học giả đã nghe về bức tranh Tongerlo từ các đồng nghiệp, và nghiên cứu tiếp theo của họ càng củng cố thêm khả năng tác phẩm này thực sự có thể truy nguyên về Leonardo.
Bức tranh thứ hai của "Bữa tối cuối cùng" gần như đã bị phá hủy hoặc thất lạc nhiều lần. Có lúc, các nhà sư đã giấu nó trong một kho thóc. Năm 1929, nó đã sống sót sau một trận hỏa hoạn lớn gây thiệt hại nghiêm trọng cho tu viện. Giờ đây, bức tranh vải, đã hơn 500 năm tuổi, cũng đang cần được phục hồi. Vì ngày nay chỉ còn một số ít tác phẩm của da Vinci trên thế giới, cơ hội bảo tồn một trong những bức tranh thiêng liêng nhất của ông là một mục tiêu vô cùng xứng đáng.
Theo Epoctimes
Minh Nguyệt
