Đặc điểm tu thân dưỡng tính của Trà Đạo

Một chiếc lá trà nhỏ bé, từ thời thượng cổ đã được dùng để chữa lành thân tâm, đến thời Đường Tống đi vào thơ ca văn hóa, tu hành Phật giáo và Đạo giáo, rồi đến cuộc sống ẩm thực cận hiện đại, đã đồng hành cùng năm nghìn năm văn minh nhân loại. Nó vừa là cơm canh đạm bạc, vừa là một trong bảy thứ thiết yếu của cuộc sống "củi, gạo, dầu, muối, tương, dấm, trà", là phương thức sống khỏe mạnh mà vũ trụ và thần linh ban tặng cho con người.

Mặc dù con người thường chỉ nhận ra mình đã đánh mất sức khỏe khi bệnh tật gõ cửa, nhưng nội hàm của sức khỏe không chỉ đơn thuần là không mắc bệnh. Sức khỏe là một khái niệm tổng thể. Từ tiếng Anh của sức khỏe là 'health', bắt nguồn từ tiếng Anh cổ 'hælþ', từ này cùng nguồn gốc với whole (toàn bộ), đều xuất phát từ gốc từ tiếng Đức nguyên thủy 'hailaz', có thể truy ngược về gốc từ Ấn-Âu 'kailo', có nghĩa là hoàn chỉnh, không bị hư hại. Vì vậy, vai trò thực sự của bệnh tật chỉ là đèn đỏ báo hiệu cho sức khỏe tổng thể.

Vậy tại sao trà lại có năng lực to lớn như vậy, có thể giúp con người giải độc thân tâm, tăng cường sức khỏe?

1. Đặc điểm hình thái của lá trà

Trước hết, từ đặc điểm hình thái của lá trà, chúng ta có thể thấy được manh mối. Con người từ lâu đã hiểu rõ mối liên hệ mật thiết giữa hình thái và chức năng của sinh vật, ví dụ như mô phỏng cánh chim để chế tạo máy bay, mô phỏng hình dạng cá để chế tạo tàu ngầm. Đối với thực vật làm thuốc, cũng có nguyên lý tương tự.

Từ một chiếc lá trà, có thể thấy mép lá có những răng cưa nhỏ. Trong thảo dược, răng cưa là một đặc điểm nổi bật có khả năng giải độc. Bởi vì độc tố bám vào cơ thể người, răng cưa có thể tách độc tố ra một cách hiệu quả. Nếu đã từng cắt bánh mì, bạn sẽ biết rằng đối với những vật mềm như vậy, dù dao có sắc bén đến đâu cũng khó cắt, phải có răng cưa để tăng lực ma sát.

Tiếp theo, chúng ta hãy xem xét các gân lá của trà. Gân lá tương tự như kinh mạch trong cơ thể người, cũng là đường vận chuyển năng lượng sống trong lá. Nó không phải là kiểu hướng ra ngoài phổ biến nhất ở lá, có thể thấy rõ ràng, ở vòng gân lá gần mép lá, nó thể hiện kiểu hội tụ hình vòng cung vào trong. Vận chuyển năng lượng là điều mắt thường không nhìn thấy được, vì vậy hiệu quả tương ứng chủ yếu tác động lên cấp độ tinh thần vô hình của con người.

Một mặt, răng cưa của lá trà tương ứng với việc giúp cơ thể con người giải độc; mặt khác, gân lá hướng vào trong của lá trà tương ứng với việc giúp tâm hồn con người hướng nội, nhìn vào bên trong, từ đó có thể thu hoạch được sức khỏe hài hòa và trọn vẹn cả về hữu hình lẫn vô hình, thân và tâm, âm dương. Người xưa Trung Quốc còn đưa ra câu "củi gạo dầu muối tương dấm trà, cầm kỳ thi họa thơ rượu hoa", bảy thứ đầu là đời sống vật chất, bảy thứ sau là sự theo đuổi tinh thần, trà vừa thuộc về sự chuyển đổi giữa vật chất và tinh thần, trà đạo cũng có thể nói là trung đạo.

2. Công dụng của trà trong các y thư cổ

Trong các y thư cổ Trung Quốc qua các triều đại, đã có những ghi chép rất chi tiết về công dụng của trà đối với cả thể chất lẫn tinh thần. Dưới đây là một số luận thuật tiêu biểu:

• Thần Nông Bản Thảo Kinh: Trà vị đắng, uống vào giúp người ta tư duy minh mẫn, ít ngủ, thân thể nhẹ nhàng, sáng mắt.
• Hoa Đà - Thực Luận: Uống trà đắng lâu dài sẽ tăng cường trí nhớ.
• Tôn Tư Mạc - Thiên Kim Phương: Giúp người ta có sức lực và tinh thần vui vẻ; Lấy trà làm gối, có thể sáng mắt, thanh tâm, thông kinh lạc, kéo dài tuổi thọ.
• Trương Trọng Cảnh - Thương Hàn Tạp Bệnh Luận: Trà trị bệnh đi ngoài ra máu mủ rất hiệu quả.
• Bản Thảo Cương Mục: Trà đắng và lạnh, thuộc âm trong âm, trầm降, giỏi nhất là hạ hỏa, hỏa là nguồn gốc của trăm bệnh, hỏa hạ thì phần trên sẽ thanh tịnh.
• Đường Bản Thảo: Trà vị ngọt đắng, hơi lạnh không độc, chủ trị bệnh trĩ, lợi tiểu, trừ đờm nhiệt khát, chủ trị hạ khí, tiêu hóa thức ăn cũ.
• Trần Tàng Khí - Bản Thảo Thập Di: Phá nhiệt khí, trừ chướng khí, lợi đại tiểu trường.
• Bản Kinh Phong Nguyên: Là loại trà thô, vị đắng và lạnh, giỏi nhất là hạ hỏa tiêu đờm, khai uất lợi khí, công năng đi xuống rất nhanh.
• Bản Thảo Kinh Tập Chú: Chủ trị ngủ ngon.
• Thực Liệu Bản Thảo: Lợi đại tràng, thanh nhiệt, giải đờm.

Tóm lại, về mặt tinh thần và tâm linh vô hình, trà có công dụng chủ yếu là: tăng cường trí nhớ, thanh tâm, an thần, ngủ ngon, kéo dài tuổi thọ. Nói một cách đơn giản, về mặt tinh thần, trà giúp tâm hồn thanh tịnh, tư duy nhanh nhạy, chí hướng rộng mở, ngủ ngon và sống lâu. Về mặt thể chất hữu hình, trà có công dụng chủ yếu là: hạ hỏa thanh nhiệt, sáng mắt, giải đờm, lợi đại tiểu trường, lợi tiểu, trị bệnh trĩ đi ngoài ra máu... Uống trà quả thực có rất nhiều lợi ích cho sức khỏe.

Đồng thời, từ cách mô tả trong các y thư cổ Trung Quốc, có thể thấy nó mang đặc điểm của tu hành Đạo gia. Cách mô tả mang tính tổng thể, từ vị ngọt đắng (đắng sau đó ngọt) của trà, đến tính hơi lạnh không độc, do đó có tác dụng hạ hỏa, từ đó tâm thanh thần minh kinh lạc thông, rồi lại giải đờm lợi đại tiểu trường.

Có thể nói, vạn vật trên thế gian này đều tồn tại mối quan hệ nhân duyên, không chỉ vị, tính và công dụng của trà có liên quan với nhau; mà quan niệm, cảm xúc và lối sống của con người, sự vận hành năng lượng của cơ thể, những lời nói và hành động thiện ác của con người, trạng thái bệnh tật và sức khỏe, tất cả đều có liên quan đến nhau.

Theo Secretchina
Minh Nguyệt