Mỹ chỉ trích 'hành động leo thang' của Bắc Kinh ở Biển Đông
Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken đã chỉ trích "các hành động leo thang và phi pháp" của Bắc Kinh ở Biển Đông tại hội nghị thượng đỉnh hôm thứ Bảy, trong khi người đồng cấp Nga của ông cho biết Washington đã gây ra lo ngại với kế hoạch răn đe hạt nhân với đồng minh Seoul tại bán đảo Triều Tiên.
Ông Blinken chỉ trích Trung Quốc về hành động thù địch của lực lượng bảo vệ bờ biển nước này đối với Philippines, đồng minh hiệp ước phòng thủ của Hoa Kỳ ở Biển Đông.
Nhưng ông cũng ca ngợi hai nước về hoạt động ngoại giao sau khi Manila hoàn thành nhiệm vụ tiếp tế cho quân đội vào đầu ngày thứ Bảy tại một bãi cạn đang tranh chấp, không bị Trung Quốc cản trở.
Ông Blinken đang tham dự Diễn đàn khu vực ASEAN tập trung vào an ninh cùng với các nhà ngoại giao của các cường quốc bao gồm Nga, Ấn Độ, Trung Quốc, Úc, Nhật Bản và EU, trong đó có các cuộc thảo luận về xung đột ở Gaza và Ukraine, tham vọng hạt nhân của Triều Tiên và căng thẳng ở Biển Đông.
Sự hiện diện của quân đội nhỏ của Philippines trên một tàu cũ của Hải quân Hoa Kỳ bị mắc cạn tại Bãi Cỏ Mây đã khiến Trung Quốc tức giận trong nhiều năm. Hai nước đã tham gia vào các cuộc xung đột liên tục, gây ra mối lo ngại trong khu vực về sự leo thang có khả năng dẫn đến sự can thiệp của Hoa Kỳ.
Tuần này, hai bên đã đạt được thỏa thuận về cách thức tiến hành các nhiệm vụ đó.
"Chúng tôi vui mừng ghi nhận hoạt động tiếp tế thành công ngày hôm nay tại bãi Cỏ Mây", ông Blinken phát biểu với các bộ trưởng ngoại giao ASEAN.
"Chúng tôi hoan nghênh điều đó và hy vọng và mong đợi thấy điều này sẽ tiếp tục diễn ra trong tương lai."
Ngoại trưởng Blinken đã có cuộc hội đàm với Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị bên lề cuộc họp, đây là cuộc gặp thứ sáu của họ kể từ tháng 6 năm 2023, khi chuyến thăm Bắc Kinh của ngoại trưởng Blinken đánh dấu sự cải thiện trong mối quan hệ căng thẳng giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.
Một quan chức cấp cao của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ cho biết, ông Blinken đã thảo luận về Đài Loan với ông Vương Nghị và bày tỏ lo ngại về "hành động khiêu khích" gần đây của Bắc Kinh, bao gồm cả cuộc phong tỏa giả định trong lễ nhậm chức của Tổng thống Đài Loan Lại Thanh Đức.
Họ đã nhất trí tiếp tục thúc đẩy quan hệ quân sự, vị quan chức cho biết thêm, ông Blinken cũng thảo luận về sự hỗ trợ của Bắc Kinh đối với cơ sở công nghiệp quốc phòng của Nga và cảnh báo về hành động tiếp theo của Hoa Kỳ đối với các công ty Trung Quốc, nhưng không nhận được cam kết nào từ ông Vương.
Ông Vương nói với ngoại trưởng Blinken rằng mặc dù Trung Quốc và Hoa Kỳ vẫn duy trì liên lạc, Washington vẫn không ngừng kiềm chế và đàn áp Bắc Kinh, thậm chí còn tăng cường hơn nữa.
Theo tuyên bố của Bộ Ngoại giao, ông cho biết: "Những rủi ro đối với quan hệ Trung-Mỹ vẫn đang tích tụ và những thách thức đang gia tăng, đồng thời quan hệ đang ở thời điểm quan trọng để ngăn chặn sự suy giảm và đạt được sự ổn định".
Bộ trưởng Ngoại giao Nga Sergei Lavrov phát biểu bên lề diễn đàn rằng các hướng dẫn về hoạt động của các tài sản hạt nhân của Hoa Kỳ trên bán đảo Triều Tiên, chính thức nhằm mục đích thiết lập khả năng răn đe tổng hợp đối với các mối đe dọa từ Triều Tiên, đang làm gia tăng thêm những lo ngại về an ninh khu vực.
Hãng thông tấn RIA của Nga dẫn lời ông Lavrov cho biết: "Cho đến nay chúng ta thậm chí vẫn chưa có được lời giải thích về ý nghĩa của việc này, nhưng không còn nghi ngờ gì nữa, nó gây ra thêm lo lắng".
Theo Interfax, ông cho biết: "Họ đang tích cực thổi bùng bầu không khí xung quanh bán đảo Triều Tiên, quân sự hóa sự hiện diện của họ tại đó và tiến hành các cuộc tập trận nhằm mục đích sẵn sàng cho hành động quân sự".
Ông Blinken trước đó cho biết Hoa Kỳ đang "nỗ lực hết mình mỗi ngày" để đạt được lệnh ngừng bắn ở Gaza và tìm ra con đường hướng tới hòa bình và an ninh lâu dài hơn.
Phát biểu của ông được đưa ra sau phát biểu của Retno Marsudi, Bộ trưởng Ngoại giao Indonesia, quốc gia có dân số Hồi giáo đông nhất thế giới, cho biết nhu cầu về hòa bình bền vững là cấp thiết.
Ông Retno cũng cho biết luật pháp quốc tế nên được áp dụng cho tất cả mọi người, ám chỉ đến các phán quyết gần đây của hai tòa án quốc tế về các cuộc tấn công của Israel vào Gaza.
"Chúng ta không thể tiếp tục nhắm mắt làm ngơ trước tình hình nhân đạo tồi tệ ở Gaza", ông Retno nói.
Theo các cơ quan y tế Palestine, những người không phân biệt giữa chiến binh và người không tham chiến, cuộc giao tranh đã giết chết hơn 39.000 người Palestine ở Gaza kể từ khi Israel tiến hành cuộc tấn công.
Các quan chức Israel ước tính rằng 14.000 chiến binh từ các nhóm chiến binh bao gồm Hamas và Jihad Hồi giáo đã bị giết hoặc bị bắt, trong tổng số hơn 25.000 chiến binh ước tính vào thời điểm bắt đầu cuộc chiến, bắt đầu khi các chiến binh do Hamas cầm đầu tấn công Israel vào ngày 7 tháng 10, giết chết 1.200 người và bắt cóc 250 người khác, theo số liệu của Israel.
Bộ trưởng Ngoại giao Úc Penny Wong kêu gọi chính quyền quân sự Myanmar đi theo một con đường khác và chấm dứt cuộc nội chiến đang ngày càng leo thang, đồng thời gây sức ép buộc các tướng lĩnh tuân thủ cam kết thực hiện kế hoạch hòa bình của ASEAN.
Cuộc xung đột này diễn ra giữa quân đội được trang bị tốt của Myanmar với một liên minh lỏng lẻo của các nhóm phiến quân thiểu số và một phong trào kháng chiến vũ trang đang giành được nhiều thắng lợi và thử thách khả năng cai trị của các tướng lĩnh.
Chính quyền quân sự phần lớn đã phớt lờ nỗ lực hòa bình, và ASEAN đã gặp phải bế tắc khi tất cả các bên đều từ chối đối thoại.
"Chúng tôi chứng kiến sự bất ổn, mất an ninh, cái chết, nỗi đau do cuộc xung đột gây ra", ông Wong nói với các phóng viên.
"Thông điệp của tôi từ Úc gửi tới chế độ này là điều này không bền vững đối với các bạn và người dân của các bạn."
Người ta ước tính có 2,6 triệu người đã phải di dời do chiến tranh. Chính quyền quân sự đã bị lên án vì các cuộc không kích vào khu vực dân sự và bị cáo buộc về các hành động tàn bạo, mà họ đã bác bỏ là thông tin sai lệch của phương Tây.
ASEAN đã ra thông cáo vào thứ Bảy nhấn mạnh rằng khối này thống nhất với kế hoạch hòa bình và lên án bạo lực chống lại dân thường, đồng thời kêu gọi tất cả các bên ở Myanmar chấm dứt thù địch và bắt đầu đối thoại.
ASEAN cũng hoan nghênh các biện pháp thực tế chưa cụ thể nhằm giảm căng thẳng ở Biển Đông và ngăn ngừa các tai nạn và tính toán sai lầm, đồng thời kêu gọi tất cả các bên liên quan ngừng các hành động có thể làm phức tạp và leo thang tranh chấp.
Theo Nikkei Asia
Tùng Anh biên dịch
