‘Nghèo không đi đường thủy, giàu không dâm dục’, ‘đi đường thủy’ nghĩa là gì?
Câu thành ngữ "cùng bất tẩu thuỷ, phú bất thiệp dâm” tạm hiểu là ‘nghèo không đi đường thủy, giàu không dâm dục’ có nghĩa là gì? Theo nghĩa đen, nó nhắc nhở mọi người rằng khi nghèo, đừng đi đường thủy, và khi giàu đừng theo đuổi những điều dâm dục. Đây là ý thứ nhất, còn ý thứ hai, bạn có thể không biết.
Tại sao lại nói "cùng bất tẩu thủy"? Trong câu này, từ Thủy "水" có hai nghĩa:
1. Thủy lộ (đường thủy): Chỉ đường đi bằng đường sông, đường biển. Vào thời cổ đại, lũ lụt là một thảm họa đối với người dân, vì vậy việc kiểm soát lũ lụt luôn là một dự án trọng điểm của các triều đại, từ việc Đại Vũ trị thủy ở thời cổ đại đến các trận lũ lớn nhỏ trong thời cận đại, lũ lụt luôn tồn tại.
Ngoài ra, ngư dân thời xưa sống trên sông nước cũng rất vất vả, thường xuyên phải ra khơi đánh cá. Thuyền bè thời đó nhìn chung không lớn, nếu gặp phải thời tiết xấu thì càng nguy hiểm hơn. Rất nhiều ngư dân đã bỏ mạng ngoài biển khơi vì lý do này, nên mới có câu "nghèo không đi biển".
2. Hành vi bất chính: Ám chỉ những hoạt động phi pháp, mờ ám, không minh bạch. "Chạy nước" cũng chỉ những hành động bất chính. Ý nghĩa câu này khi được mở rộng ra, còn nhắc nhở mọi người rằng, ngay cả khi ở trong hoàn cảnh nghèo khó, vẫn phải sống thực tế, đừng mạo hiểm làm những việc phi pháp, kiếm tiền bất chính, nếu không cuối cùng sẽ hại người hại mình.
Tùy vào ngữ cảnh cụ thể của câu mà ta sẽ hiểu nghĩa nào của từ "水" là phù hợp. Nghèo không đi đường thủy - Từ "thủy" trong câu này có hai nghĩa: một là đường thủy, hai là hoạt động bất hợp pháp.
"Phú bất thiệp dâm" có nghĩa là gì? "Thiệp dâm" là gì?
Người xưa cho rằng con người không thể "dâm dục", ở đây "dâm dục" có hai nghĩa, một là chỉ quan hệ nam nữ bất chính, hai là không được quá buông thả, đắm chìm vào đó, cũng có ý nghĩa tương tự như "giàu sang không dâm dục".
1. "Vạn ác dâm vi thủ": nếu một người dính líu đến dâm dục thì sẽ bị hủy hoại danh dự, khiến gia đình bị ô nhục. Người giàu không được dính líu đến dâm dục, người nghèo càng không, bởi vì người nghèo dính líu đến điều này, cả đời có thể bị hủy hoại, thậm chí có thể bị mọi người chỉ trích.
Mại dâm không những không được thừa nhận ở thời hiện đại mà một khi đã tham gia vào nó, hầu hết mọi người đều sẽ phải ly tán vợ con, đồng thời họ cũng sẽ bị người khác xỉ nhục và coi thường.
2. "Giàu sang không thể làm mê muội": Câu này nhắc nhở chúng ta rằng, ngay cả khi giàu có, cũng phải biết tiết kiệm, không nên quá buông thả bản thân và phung phí tiền bạc. Bởi người giàu không biết đến nỗi khổ của người nghèo, dù có nhiều tiền của, nếu cứ tiêu xài hoang phí thì rồi cũng có ngày hết sạch.
Tục ngữ có câu: "Từ tiết kiệm chuyển sang xa hoa thì dễ, từ xa hoa quay về tiết kiệm thì khó." Khi một người đã hình thành thói quen phung phí vô độ, đến lúc muốn thay đổi sẽ rất khó khăn. Vì vậy, khi giàu có, đừng để dục vọng làm mờ mắt, phải học cách kiềm chế ham muốn, nếu không đến cuối cùng khi của cải tiêu tan hết thì đã quá muộn để hối hận.
Câu nói "Nghèo không đi đường thủy, giàu không dâm dục" là lời nhắc nhở mọi người: Khi nghèo khó, đừng đi đường thủy (ý nói đừng làm những việc phi pháp, bất chính để kiếm tiền), đừng bất chấp thủ đoạn để có được tiền bạc bất nghĩa; Còn khi giàu có, không được dâm loạn, cũng không được phung phí vô độ, lãng phí tiền của.
Theo Secretchina
Minh Nguyệt
