Ông Biden đang 'chiếu tướng' Trung Quốc?

Ông Joe Biden nói rằng mình đang nỗ lực chiếu tướng Trung Quốc. Cuộc đua vào Nhà Trắng vẫn tiếp tục, và trong những phát biểu công khai gần đây, Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden đã liên tục nhắc lại về những thành tựu trong chính sách đối ngoại. 

Ông Biden nói trong một cuộc phỏng vấn trên truyền hình: "Tôi có thể giữ cho lưu vực Thái Bình Dương ở vị thế mà ít nhất chúng ta đang [có thể] chiếu tướng Trung Quốc ngay bây giờ",

Thành tựu đối ngoại của ông Biden ở Châu Á - Thái Bình Dương

Mối quan hệ của Hoa Kỳ với Úc đã được củng cố thông qua AUKUS và các sáng kiến ​​về thế trận lực lượng sẽ làm tăng sự hiện diện của quân đội Hoa Kỳ tại đây. Nhật Bản cũng đang đóng vai trò an ninh khu vực và toàn cầu lớn hơn trong bối cảnh liên minh với Hoa Kỳ. Chính quyền Biden đã phối hợp với Hàn Quốc về răn đe hạt nhân và tăng cường mạnh mẽ quan hệ quốc phòng với Philippines..

Để khởi động, nhiều sáng kiến ​​đã tăng cường mạng lưới giữa các đồng minh và đối tác của Hoa Kỳ - hãy nghĩ đến Quad (Đối thoại Tứ giác An ninh - một diễn đàn chiến lược không chính thức giữa Ấn Độ, Hoa Kỳ, Nhật Bản và Úc). Và hãy nghĩ đến khối Squad, một khối khu vực mới nổi bao gồm Philippines, Úc và Nhật Bản, và khôi phục lại mối quan hệ ba bên với Nhật Bản và Hàn Quốc. Mặc dù vẫn còn xa mới trở thành "NATO châu Á", nhưng các kết nối lớn hơn giữa "nan hoa" này sẽ củng cố hệ thống liên minh trung tâm của Hoa Kỳ ở châu Á.

Xét riêng lẻ thì đây là những thành tựu ấn tượng. Chính quyền Hoa Kỳ thực sự có chuyên môn sâu sắc về châu Á và có mục đích nghiêm túc. Nhìn chung, các sáng kiến ​​này hoàn toàn chứng minh cho tuyên bố của Joe Biden rằng ông đã làm được nhiều hơn bất kỳ tổng thống gần đây nào khác trong việc củng cố các liên minh của Hoa Kỳ tại châu Á.

Nhưng liệu Ông Biden có đang chiếu tướng Trung Quốc?

Susannah Patton, Giám đốc Chương trình Đông Nam Á tại Viện Lowy và Trưởng dự án Chỉ số quyền lực châu Á khẳng định rằng, ông Biden đã sai khi tuyên bố đã “chiếu tướng Trung Quốc”.

Ở cấp độ cơ bản, đây là một lỗi logic: trong bối cảnh chống lại Trung Quốc, các liên minh của Hoa Kỳ chỉ là công cụ chứ không phải là mục đích tự thân.

Hãy xem xét Biển Đông, chiến dịch bắt nạt và cưỡng ép của Trung Quốc đối với Philippines vẫn tiếp diễn không ngừng, và mặc dù có mối quan hệ liên minh chặt chẽ hơn với Manila, Washington vẫn thiếu các công cụ hoặc quyết tâm để chống lại hành động của Trung Quốc.

Hoặc hãy xem xét Đài Loan, nơi vẫn còn nhiều việc phải làm để ngăn chặn Trung Quốc cân nhắc đến việc xâm lược hoặc phong tỏa – hầu hết các chuyên gia đều đồng ý rằng cả năng lực của Đài Loan lẫn thái độ và kế hoạch của Hoa Kỳ đều không đủ.

Hoặc hãy xem xét đến chính sách kinh tế, điều vô cùng cần thiết nếu Hoa Kỳ muốn cạnh tranh với Trung Quốc về thương mại và đầu tư với các nước châu Á. 

Sáng kiến ​​đặc trưng của chính quyền Biden, Khung kinh tế Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, là chưa đủ. Khuôn khổ kinh tế Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương vì thịnh vượng (IPEF) là nỗ lực mới nhằm điều chỉnh mối liên kết giữa Mỹ và các nước châu Á - Thái Bình Dương. Là một khuôn khổ mở, thành công của IPEF vẫn còn bỏ ngỏ vì không có điều khoản thương mại hoặc cắt giảm thuế quan đối với các hoạt động thương mại.

Do dó sáng kiến ​​này sẽ không bao giờ cung cấp khả năng tiếp cận tốt hơn vào thị trường Hoa Kỳ cho các nước Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương. Ngay cả những hy vọng khiêm tốn về một thỏa thuận kỹ thuật số cũng sụp đổ vào năm 2023 do áp lực chính trị trong nước cạnh tranh ở Hoa Kỳ.

Ngược lại, Trung Quốc rất tích cực trong cấu trúc thương mại của khu vực và thậm chí đã nộp đơn xin gia nhập Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương, một thỏa thuận thương mại được cứu vãn từ các cuộc đàm phán Đối tác xuyên Thái Bình Dương mà Hoa Kỳ đã từng từ bỏ.

Chính quyền Joe Biden cũng đã thúc đẩy mở cửa, thành công với các mối quan hệ đồng minh hiện có. Chính quyền này có ít chiến thắng hơn để thuyết phục nhóm lớn hơn các quốc gia "không liên kết" ở Châu Á, đặc biệt là Đông Nam Á. 

Việc nâng cấp quan hệ với Việt Nam lên Đối tác chiến lược toàn diện - vượt qua phạm trù "đối tác chiến lược" cũng được đánh giá không có tác động đáng kể đến định hướng chính sách đối ngoại hiện tại của Việt Nam. Và Việt Nam gần đây cũng đã tiếp đón ông Vladimir Putin trong một chuyến thăm chính thức.

Ở khu vực Quần đảo Thái Bình Dương, Quốc hội Hoa Kỳ cuối cùng đã tiếp tục tài trợ cho Hiệp ước Liên kết Tự do , nhưng chỉ sau một thời gian trì hoãn kéo dài gây ra những xáo trộn trong khu vực.

Thỏa thuận này đảm bảo rằng Hoa Kỳ vẫn tiếp tục tiếp cận quân sự với Palau, Quần đảo Marshall và Liên bang Micronesia. Hoa Kỳ cũng mở lại một đại sứ quán tại Quần đảo Solomon và đạt được một thỏa thuận an ninh với Papua New Guinea. Nhưng nói rộng hơn, có rất ít dấu hiệu cho thấy Hoa Kỳ sẽ hỗ trợ khu vực này để củng cố ảnh hưởng của Hoa Kỳ.

Vì vậy, chính sách châu Á của ông Biden mạnh nhất ở các lĩnh vực mà Mỹ có lợi thế như: liên minh, quốc phòng và Đông Bắc Á. Nhưng nó lại yếu nhất ở các lĩnh vực bất lợi, trong việc điều chỉnh cán cân quân sự, thực hiện chính sách kinh tế và ảnh hưởng đến các nước không liên kết.

Và cuối cùng có thể nói rằng, ông Biden có lẽ đúng khi tuyên bố về việc đã làm nhiều hơn để củng cố mối quan hệ ở Châu Á và Thái Bình Dương. Nhưng những gì mà Ông ấy đã và đang làm vẫn chưa đủ để "chiếu tướng" Trung Quốc.

Theo TheInterpreter

Bảo Thư