Trí huệ Lão Tử: Thanh đạm là hơn cả, thắng lợi mà không kiêu hãnh

Danh lợi là thứ mà con người sống trên đời, dù giàu sang hay nghèo hèn, đắc ý hay lận đận, đều không thể tránh khỏi việc giao thiệp với nó.

[Thanh đại hoàng đế bí sử] ghi chép lại rằng khi vua Càn Long xuống Giang Nam, đến chùa Kim Sơn ở Trấn Giang, Giang Tô, nhìn thấy dưới chân núi dòng Trường Giang cuồn cuộn chảy về đông, trăm thuyền đua nhau, không khỏi hứng khởi, buột miệng hỏi một lão hòa thượng: "Ngài ở đây đã mấy chục năm, có biết mỗi ngày có bao nhiêu thuyền bè qua lại không?" Lão hòa thượng đáp: "Tôi chỉ thấy hai con thuyền: một con thuyền danh, một con thuyền lợi." Một lời nói toạc ra thiên cơ.

Trong cuộc sống hiện thực, có những người âm thầm cống hiến ở vị trí công tác của mình, giống như lão nông cần mẫn cày cấy, xem danh lợi nhạt như nước, coi trọng sự nghiệp như núi. Ngược lại, có những người coi trọng danh lợi, khi đạt được thì vênh váo tự đắc, khi không đạt được thì chán nản thất vọng. Thậm chí, có người vì danh lợi mà bất chấp thủ đoạn, khiến người khác khinh thường.

Thực ra, danh lợi có quan hệ nhất định với mỗi người chúng ta. Theo đuổi danh lợi một cách vừa phải, không có gì trở ngại, cũng là lẽ thường tình, hoàn toàn có thể hiểu được. Thế nhưng, tư tưởng quá coi trọng danh lợi sẽ khiến bạn nảy sinh tâm lý nóng vội, xa rời thực tế, không an phận với hiện tại, chỉ làm ảnh hưởng đến công việc, học tập và cuộc sống của bạn.

Đạm bạc là một tư tưởng Đạo gia cổ xưa, trong sách "Lão Tử" từng nói "thanh đạm là hơn cả, thắng mà không kiêu", hậu thế luôn ca ngợi cảnh giới "tinh thần điềm tĩnh" này. Thanh đạm danh lợi là một cảnh giới, còn truy cầu danh lợi là một loại tham dục. Xã hội ngày nay người thật sự thanh đạm danh lợi rất ít, truy cầu danh lợi thì rất nhiều, thanh đạm danh lợi là một thái độ sống, là một triết lý nhân sinh. Thanh đạm danh lợi, chính là vượt lên trên cám dỗ và phiền não của thế tục, đối đãi chân thật với mọi sự vật, nhìn nhận cuộc sống một cách khoáng đạt và khách quan.

Câu tục ngữ cổ nói rằng: "Không bị ràng buộc bởi vật chất, phẩm chất cao quý và liêm khiết."

Nếu một người quá coi trọng danh lợi, sẽ khiến cho ham muốn vật chất, nhu cầu bản năng phình to mất kiểm soát. Danh lợi đôi khi cũng có thể khiến người ta nảy sinh động lực tiến thủ, nhưng phải hiểu rõ rằng, chỉ có vượt qua danh lợi, mới có thể không ngừng đạt được thành tích.

Thực ra, danh lợi vốn dĩ không có tốt xấu, biết sử dụng đúng lúc, đúng khả năng thì mới có ích. Có câu nói "Danh lợi gác cao lạnh lẽo, ấm lạnh tự mình biết", dù là thăng trầm trên con đường quan trường, dù là thắng bại trong thương trường, dù là sống chết trên tình trường.... Cũng giống như con vịt trời đùa giỡn trên mặt nước, lạnh ấm tự biết. Làm được việc xem nhẹ danh lợi, có thể tránh được rất nhiều đau khổ về tinh thần, có thể mỉm cười nhìn cuộc đời sẽ có lợi cho sức khỏe thể chất và tinh thần.

Thanh đạm danh lợi không có nghĩa là chán ghét cuộc đời, mà là mỉm cười nhìn những thăng trầm của cuộc sống. Sự tiến bộ mang đến cho con người bầu không khí sống thanh đạm, yên bình, tìm kiếm niềm vui trong sự giản dị, tạo nên sự lãng mạn trong tĩnh lặng, đó mới chính là cách sống cao thượng nhất.

Nghệ sĩ nhà Thanh, Trương Triều trong cuốn sách U Mộng Ảnh có viết: "Người có thể nhàn hạ với những gì người đời bận rộn, mới có thể bận rộn với những gì người đời nhàn hạ. Niềm vui của con người không gì bằng nhàn hạ, nhưng không phải là không có việc gì để làm; nhàn hạ thì có thể đọc sách, nhàn hạ thì có thể du ngoạn danh lam thắng cảnh, nhàn hạ thì có thể kết giao với bạn tốt, nhàn hạ thì có thể uống rượu, nhàn hạ thì có thể viết sách; niềm vui của thiên hạ, còn gì lớn hơn thế?".

Từ đó nghĩ đến, thanh đạm không phải là không có lý tưởng, ít có theo đuổi, cũng không phải là lười biếng và vô vị, mà là minh chí và trí viễn, là sự an định cho cuộc sống, cũng là sự thăng hoa cho tâm hồn mình, khiến nó tự do và thanh thản.

Danh lợi luôn đi liền với nhau, danh là hư, lợi là thực, hư thực kết hợp, danh lợi song thu tuy là chuyện tốt, nhưng chạy theo danh lợi ắt phải chịu khổ nhọc, mua danh chuộc lợi ắt bị người đời chê cười.

Một người nếu sở hữu một tâm hồn thuần khiết, trong những việc mình nên làm mà dốc hết sức lực, thành tựu của người đó tự nhiên sẽ hiển hiện, người đó lẽ dĩ nhiên có thể đạt được vinh quang ở đời mà mình đáng được hưởng; không cần tính toán danh lợi, xem nhẹ danh lợi, không cầu mà tự được mới là điểm khởi đầu để một người đi đến thành công.

Theo The Epoch Times
Minh Nguyệt