Truyền thuyết tuyệt đẹp xảy ra vào ngày rằm tháng Giêng: Gương vỡ lại lành

Rằm tháng Giêng hay còn gọi là Tết Nguyên Tiêu, trong tiếng Hán gọi là Thượng Nguyên tiết, là ngày lớn cuối cùng trong dịp Tết theo đúng nghĩa truyền thống. Câu chuyện tình yêu lãng mạn "gương vỡ lại lành" của công chúa Lạc Xương và chồng là Từ Đức Ngôn xảy ra vào dịp Tết Nguyên Tiêu, bắt nguồn từ một câu chuyện đẹp do người Hoa Âm, Việt quốc công Dương Tố thời nhà Tùy tạo nên.

Chuyện tình Thượng Nguyên: Dương Tố nhân nghĩa tác thành cho đôi vợ chồng gương vỡ lại lành

Dương Tố, tự Xử Đạo, đã lập công lớn trong việc phò tá Tùy Văn Đế Dương Kiên chấm dứt cục diện cát cứ, thống nhất thiên hạ, gây dựng giang sơn nhà Tùy. Ông không chỉ là người tài trí mưu lược, tài hoa hơn người mà còn là người văn võ song toàn, phong độ tiêu sái. Trong triều đình và ngoài dân gian đều rất có thanh thế, nổi danh.

Vào năm Khai Hoàng thứ chín (năm 589 Công nguyên), Dương Tố cùng hai con trai của Văn Đế Dương Kiên tiến xuống phía nam diệt Trần, bắt sống Trần Hậu Chủ Thúc Bảo và các phi tần, người thân, trong đó có em gái của Trần Thúc Bảo, vợ của Trần Thái tử Xá nhân Từ Đức Ngôn, tức Lạc Xương công chúa nước Trần.

Do Dương Tố có công diệt Trần, thêm vào đó Lạc Xương công chúa lại là người tài sắc vẹn toàn, Tùy Văn Đế liền tác hợp cho Lạc Xương công chúa vào nhà Dương Tố, ban làm tiểu thiếp cho Dương Tố. Dương Tố vừa ngưỡng mộ tài hoa của Lạc Xương công chúa, vừa tham luyến nhan sắc của Lạc Xương công chúa, vì vậy càng thêm sủng ái, còn xây hẳn một phủ riêng cho Lạc Xương công chúa. Thế nhưng Lạc Xương công chúa lại suốt ngày u uất không vui, lặng thinh không nói một lời.

Hóa ra, Lạc Xương công chúa và chồng là Từ Đức Ngôn tâm đầu ý hợp, tình nghĩa sâu đậm. Vào lúc nước Trần sắp diệt vong, Từ Đức Ngôn từng rơi nước mắt nói với vợ rằng: "Với tài hoa và dung mạo của nàng, một khi quốc gia diệt vong, ắt sẽ lưu lạc đến nhà phú hào quyền thế, e là chúng ta sẽ mãi mãi chia lìa. Chúng ta nên có một tín vật."

Thế là, Từ Đức Ngôn bẻ đôi một mặt gương đồng, hai người mỗi người giữ một nửa. Ông lại nói với vợ rằng: "Sau này nàng nhất định phải nhờ người vào ngày Rằm tháng Giêng đem mảnh gương ra chợ bán, nếu ta nhìn thấy, sẽ đi tìm nàng."

Vào ngày Rằm tháng Giêng nọ, Từ Đức Ngôn ở chợ quả nhiên nhìn thấy một ông lão đang bán một nửa mảnh gương, hơn nữa còn ra giá rất cao, khiến mọi người cười chê. Từ Đức Ngôn thấy vậy, bèn dẫn người hầu đến nơi ở của mình, kể lại chuyện trước đây, đồng thời lấy nửa mảnh gương của mình ra ghép với nửa mảnh gương mà người hầu mua được.

Ông lão bán gương cảm phục trước tình cảm sâu đậm của hai vợ chồng, bèn nhận lời Từ Đức Ngôn, truyền tin cho Lạc Xương công chúa. Từ Đức Ngôn nhân ánh trăng đề một bài thơ, nhờ ông lão đưa cho Lạc Xương công chúa. Bài thơ viết như sau:

"Gương cùng người đều đi,
Gương về mà người chẳng về.
Không còn bóng dáng Hằng Nga,
Chỉ còn ánh trăng sáng."

Lạc Xương công chúa nhìn thấy bài thơ của chồng, khóc lóc không chịu ăn cơm. Dương Tố hỏi han mãi mới biết được đầu đuôi câu chuyện. Ông lập tức phái người triệu Từ Đức Ngôn vào phủ, để vợ chồng họ được đoàn tụ.

Lạc Xương công chúa nhìn thấy Từ Đức Ngôn năm xưa phong độ tiêu sái giờ đã tóc điểm hoa râm, Từ Đức Ngôn nhìn thấy Lạc Xương công chúa đã trở thành tiểu thiếp của người khác (thân phận tiểu thiếp phải luôn nhìn sắc mặt người khác mà hành sự), cả hai đều cảm khái vạn phần.

Dương Tố thấy cảnh này, bèn bảo Lạc Xương công chúa làm một bài thơ về cảnh này, thế là Lạc Xương công chúa ngâm rằng:

"Hôm nay sao dời đổi,
Tân quan đối cựu quan.
Cười khóc đều không dám,
Mới biết làm người khó."

Dương Tố nghe xong vô cùng cảm động, thế là quyết định tác thành cho họ, đưa Lạc Xương công chúa về với Từ Đức Ngôn, đồng thời tặng họ tiền bạc để cùng nhau về quê hương Giang Nam.

Câu chuyện tốt đẹp này lan truyền khắp nơi, mọi người kính trọng Từ Trần là người trọng đức trọng nghĩa, giữ lời hứa hôn nhân, ca ngợi Dương Tố rộng lượng, thành toàn cho người.

Theo Secrecchina
Minh Nguyệt