Tử Khí Đông Lai: Truyền thuyết lưu truyền ngàn đời về Lão Tử
Lão Tử sắp sửa rời khỏi Trung Nguyên, đi về phía Tây qua cửa ải Hàm Cốc, để đến núi Côn Lôn. Quan lệnh Doãn Hỉ xem thiên văn, thấy khí tím từ phương Đông dâng lên về phía Tây, biết rằng có bậc thánh nhân sắp sửa qua cửa ải này đi về hướng Tây, bèn ra lệnh cho người ta quét dọn sạch sẽ con đường dài bốn mươi dặm, và nói với viên quan coi cửa ải là Tôn Cảnh rằng: "Nếu có người nào phong thái khác thường, xe cộ trang phục khác với người đời, thì đừng cho người ấy đi qua cửa ải."
Vị quan lệnh ở đây là Doãn Hỉ, người Thiên Thủy. Mẹ ông khi ngủ trưa nằm mộng thấy mây đỏ từ trời giáng xuống, bao phủ quanh mình, rồi có mang. Lúc Doãn Hỉ sinh ra, ruộng khô nhà ông bỗng nhiên mọc đầy hoa sen. Khi lớn lên, Doãn Hỉ có đôi mắt sáng, tia sáng bắn ra bốn phía; thân hình cao lớn, dung mạo phi phàm; hai tay buông xuống quá gối; dáng vẻ khôi ngô tuấn tú như thần tiên.
Từ nhỏ, Doãn Hỉ đã thích đọc sách cổ, tinh thông học thuyết dưỡng sinh của Đạo gia và thiên văn. Ông là người hay giúp đỡ người khác mà không màng danh lợi, không màng công danh địa vị. Từng làm quan Đại phu triều Chu, vì biết trước thiên tượng nên đã dâng sớ xin được đến trấn giữ cửa ải Hàm Cốc này.
Quả nhiên, một ngày nọ, thấy Lão Tử ngồi trên chiếc xe trắng do trâu xanh kéo muốn qua cửa ải. Quan lại vào bẩm báo, Doãn Hỉ vừa nghĩ đến việc cuối cùng mình cũng được gặp thánh nhân thì vui mừng khôn xiết, bèn mặc triều phục ra nghênh đón Lão Tử. Doãn Hỉ quỳ xuống đất, khẩn khoản thỉnh cầu Lão Tử tạm thời ở lại nơi đây, nhưng bị Lão Tử từ chối.
Lão Tử nói: "Tôi chỉ là một lão già tầm thường, sống ở phía đông Hàm Cốc quan, ruộng vườn ở phía tây Hàm Cốc quan, hôm nay chỉ là tạm thời đi lấy ít củi thôi, sao ông lại giữ tôi lại?"
Doãn Hỉ lại dập đầu nói: "Nay trông thần thái ông sáng láng, thoát tục, hẳn là bậc chí tôn thiên hạ, sao lại là người đi lấy củi? Tôi biết ông sắp đi về phía tây, dãi nắng dầm sương đã lâu ngày, xin ông hãy nghỉ ngơi đôi chút tại đây, mong ông đừng từ chối lời thỉnh cầu của tôi."
Lão Tử nói: "Ngươi làm sao biết ta muốn qua cửa ải Hàm Cốc?" Doãn Hi nói: "Mùa đông năm ngoái, tháng mười, sao Thiên Lý hành Tây quá Mão, đến đầu tháng này, gió Đông Bắc ba lần thổi qua cửa ải Hàm Cốc, chân khí phương Đông hình như rồng rắn, hướng Tây mà đi, đây là dấu hiệu có bậc đại thánh nhân xuất hiện. Vì vậy biết chắc có thánh nhân qua cửa ải." Lão Tử vui vẻ cười nói: "Hay lắm, xem ra ngươi hiểu ta. Ta cũng sớm biết ngươi, ngươi có kiến giải thông thần, sẽ siêu thoát thế tục thành tiên."
Doãn Hỉ lại chắp tay vái Lão Tử mà thưa rằng: "Dám hỏi họ tên húy của Ngài, có thể cho tôi được biết không?" Lão Tử nói: "Họ tên ta vời vợi, từ kiếp này sang kiếp khác, không thể nói hết được. Nay ta họ Lý, tự Bá Dương, hiệu là Lão Đam." Lão Tử khi ở Trung Nguyên, chưa từng truyền đạo cho một ai, biết Doãn Hỉ mệnh trung nên được đạo, bèn tạm trú lại đất Quan Trung.
Trong lịch sử, mặc dù người ta đều công nhận Lão Tử đã đi về phía Tây, nhưng rốt cuộc ngài đã đi về đâu, khi rời đi đã qua cửa ải nào thì vẫn còn là điều bí ẩn chưa có lời giải đáp trong suốt một thời gian dài. Các chuyên gia, học giả trong và ngoài nước nghiên cứu về Lão Tử đưa ra hai địa điểm được cho là nơi Lão Tử viết sách, đó là:
- Hàm Cốc quan: nằm ở phía đông bắc núi Nghiêu, thuộc huyện Linh Bảo, tỉnh Hà Nam.
- Đại Sản quan: nằm trên núi Đại Sản Lĩnh, phía tây nam thành phố Bảo Kê, tỉnh Thiểm Tây.
Xét về vị trí địa lý, Hàm Cốc quan nằm ở phía tây Lạc Ấp, kinh đô nhà Đông Chu; còn Đại Sản quan nằm ở phía tây Phong Hạo, kinh đô nhà Tây Chu.
Dựa vào ghi chép trong Sử Ký: "Khổng Tử đến nước Chu, muốn hỏi lễ Lão Tử", có thể suy đoán rằng Lão Tử sống vào thời Đông Chu. Trong thiên Quan Lệnh Doãn cũng có viết: "Sau đó cùng Lão Tử du ngoạn Lưu Sa, giáo hóa người Hồ". Tứ quan ở Quan Trung là Đông Hàm Cốc quan (sau thời Đông Hán được thay thế bởi Đồng Quan), Tây Đại Tản quan, Nam Vũ quan, Bắc Tiêu quan. Cát Hồng thời Đông Tấn viết "Bão Phác Tử", trực tiếp chỉ ra cửa quan mà Lão Tử đi qua là Tản quan: "Lão Tử đi về phía Tây, gặp Quan Lệnh Doãn Hỉ ở Đại Tản quan, vì Hỉ viết "Đạo Đức Kinh" một quyển, gọi là "Lão Tử".
Xem qua nhiều tài liệu, có thể thấy rằng ra khỏi Hàm Cốc quan chỉ là rời khỏi Lạc Ấp, kinh đô của nhà Đông Chu, chỉ khi ra khỏi Tán Quan mới thực sự rời khỏi thiên hạ nhà Chu, đến vùng đất hoang vu bên ngoài, cuối cùng mất hút không dấu vết. Tô Thức thời nhà Tống cũng có thơ đề tại di tích Tán Quan rằng: "Nhà họ Doãn vẫn còn đó, Lão Tử xưa dừng xe nơi đây, dấu vết tìm đạo còn lưu, chuyện lên tiên xưa xa vời".
Trước khi rời đi, Lão Tử nói với Doãn Hỉ rằng: "Hôm nay ta phải đi rồi, trở về trạng thái vô danh." Doãn Hỉ khẩn cầu được đi theo hầu hạ Lão Tử.
Lão Tử nói: "Ta du ngoạn trong ngoài trời đất, xuyên qua cõi huyền diệu, bốn phương tám hướng, lên trời xuống đất, không nơi nào không đến, ngươi muốn đi theo ta, làm sao làm được?"
Doãn Hỉ nói: "Dù phải nhảy vào nước sôi lửa bỏng, lên trời xuống đất, cho dù mất mạng, hóa thành tro bụi, cũng cam tâm tình nguyện đi theo."
Lão Tử nói: "Xương cốt của ngươi tuy có hợp với Đạo, tu hành đạo pháp sẽ trở thành chân nhân. Nhưng ngươi học Đạo thời gian còn ngắn, chưa có thần thông biến hóa, làm sao có thể đi theo ta? Ngươi cần phải tinh tu đạo pháp, thuận theo tự nhiên, tương lai tu thành rồi hãy giáo hóa khắp nơi."
Vừa dứt lời, Lão Tử liền bay lên không trung, ngồi trên đám mây ngũ sắc, hào quang tỏa ra bốn phía, ánh vàng chói lọi soi sáng khắp mười phương, dần dần bay lên cao. Ánh sáng rực rỡ chiếu sáng những ngôi nhà xung quanh, muôn màu muôn vẻ, mãi sau mới tan biến. Doãn Hỉ nhìn theo bóng dáng trên mây, hai hàng lệ nóng tuôn rơi, lưu luyến không nỡ rời xa. Ngày hôm đó, sông ngòi dâng trào, núi non rung chuyển, chỉ thấy ánh sáng năm màu xuyên qua không gian, lan tỏa khắp bốn phương trời.
Từ đó về sau, Doãn Hỉ làm theo những lời chỉ dạy về tu thân dưỡng tính của Lão Tử, bỏ xa hoa, diệt dục vọng, từ bỏ những việc thế tục, giữ cho tâm hồn thanh tịnh, tự tại trong cuộc sống thường nhật. Ông yêu cầu bản thân mình phải giống như khi bắn cung, giữ cho “tâm bình thể chính”, trong vòng ba năm thì đắc đạo.
Tất cả những gì Lão Tử truyền dạy, Doãn Hỉ đều có thể lĩnh ngộ được những điều tinh diệu trong đó. "Hán Thư - Nghệ Văn Chí" ghi chép lại Doãn Hỉ có trước tác "Quan Vân Tử" gồm chín thiên, nhưng đã thất lạc. "Trang Tử - Thiên Hạ Thiên", "Liệt Tử - Hoàng Đế Thiên" và "Lữ Thị Xuân Thu" đều ghi chép lại những đoạn đối thoại và tư tưởng của Quan Vân.
Trong "Liệt Tiên Toàn Truyền" còn ghi chép lại cảnh tượng huy hoàng sau khi ông đắc đạo: được ban cho ngọc sách kim văn, phong làm Văn Thủy Tiên Sinh, tôn vị là Vô Thượng Chân Nhân, “ban cho mũ Tử Phù Dung, váy lông vũ xanh, tay áo màu đỏ, áo cà sa ngũ sắc, đai lưng màu vàng có hoa văn, cờ tiết chín màu. Ngự trên hai mươi tư vị Thiên Vương, thống lĩnh tám vạn tiên sĩ. Từ đó mới có thể bay lượn trên không trung, hầu cận xe rồng. Cả gia đình lớn nhỏ hơn hai trăm người, ngay lập tức được cất nhà lên trời.”
Trong thiên hạ có mười bậc hào kiệt, Quan Doãn xếp thứ tư: Lão Tử coi trọng sự nhu thuận, Khổng Tử coi trọng nhân từ, Mặc Tử coi trọng liêm chính, Quan Doãn coi trọng thanh tịnh, Liệt Tử coi trọng hư vô, Trần Biện coi trọng sự đồng nhất, Dương Chu coi trọng bản thân, Tôn Tẫn coi trọng thế lực, Vương Liêu coi trọng đi trước, Nhiếp Chính coi trọng đi sau. Mười người này đều là bậc hào kiệt trong thiên hạ."
Vào năm Chí Nguyên thứ ba đời vua Nguyên Thế Tổ (1266), Quan Doãn được sắc phong là "Văn Thủy Doãn chân nhân, Vô thượng Thái sơ Bác Văn Văn thủy chân quân". Ông cũng được một nhánh của Đạo giáo là "Lâu Quan Đạo" tôn làm tổ sư.
Câu chuyện về Doãn Hỉ cho chúng ta thấy rằng: muốn đạt được Đạo "phi thường", con người phải nỗ lực buông bỏ dục vọng thế gian, giữ tâm hồn thanh tịnh, tự tại, đồng thời việc tuân thủ đạo đức làm người là điều tất yếu.
Theo Secretchina
Minh Nguyệt
